Door de jaren heen is de kijk op rouwprocessen veranderd. Lang is gedacht dat een rouwproces eindig is. Er werd gesproken over fasen waar je doorheen zou moeten. En rouw vind niet alleen bij overlijden plaats. Het speelt ook op bij het krijgen of hebben van (een kind met) een beperking. Ook ik heb voor mijzelf lang gedacht dat ik via bijv. ontkenning en boosheid uiteindelijk bij acceptatie zou komen. En steeds weer hoopte ik op dat éne moment van acceptatie en dus rust. Die acceptatie.....? Nou... die kwam maar niet. Rustiger werd ik gelukkig wel. En wat ik al voelde begrijp ik nu: die acceptatie hoeft ook niet.
Op dit moment is de visie dat rouw een heen en weer gaande beweging is tussen enerzijds pijn en verdriet ervaren en toelaten en anderzijds je leven vormgeven met datgene wat voor jouw leven zo bepalend en onomkeerbaar is. Dat proces herken ik. Bij mijzelf, maar ook bij de kinderen en ouders die ik begeleid.
Een van de valkuilen bij verlies en rouw is dat we, o.a. vanuit de gedachte dat rouwprocessen eindig zijn, mensen pushen hun aandacht te vestigen op het weer oppakken van hun leven en focussen op wat er wel goed gaat. We gaan bijv. bemoedigen, bagatelliseren, ontkennen, afleiden.
Wat heb jij weleens tegen jezelf of tegen iemand anders gezegd toen jij of die ander heel moeilijk zat?
Wat ik weleens tegen mijzelf heb gezegd of te horen kreeg:
"Ik kan nu eigenlijk wel janken, maar dat is zó niet passend bij wat er nu gebeurt"
"Kom op, er zijn veel ergere dingen dan slechthorend zijn"
"Je moet kijken naar de dingen die wel goed gaan. Er is zoveel wat wel goed gaat" (dat wist ik op dat moment ergens ook wel, maar op dat moment zat ik volledig in mijn pijn en wilde ik even daar zijn).
" Je zult het toch een keer moeten accepteren" (Hoe? Is dat zo? Als op dat moment alles lijkt tegen te werken).
"Joh het is toch zo knap hoe je dat allemaal doet!? En je merkt niets aan jou!" (eigenlijk wilde ik laten weten dat het soms zo hard werken is en ik jankensmoe ben). Uit beleefdheid neem ik dat compliment in ontvangst.
"Kijk uit dat je niet zwelgt in zelfmedelijden, daar heeft niemand wat aan!" (toen ik als puber terug kwam van een feestje wat zó niet toegankelijk was voor mij).
Bij mijn Tinnitus de audioloog: "je zult ermee moeten leren leven" (later kwam ik erachter dat dit wel klopt, maar op dat moment was ik in totale paniek door al die geluiden in mijn hoofd en was dat het laatste wat ik wilde horen).
"Kom, kom, wij horen ook weleens iets niet" (Ik hoor bijna alles niet! En al helemaal niet op een verjaardag).
“Moet je eens kijken wat je allemaal al hebt bereikt!? Een prachtig gezin, een mooie baan en je eigen praktijk!" (daar ben ik ook intens blij mee en trots op. En daar sta ik graag bij stil. Toch kan ook ik héél af en toe nog verdrietig zijn als mijn gehoor mij eventjes weer flink belemmert in mijn dagelijks functioneren).
Het is altijd goed bedoeld. Dat staat buiten kijf! Toch is het goed om als ouder/leerkracht/vriend/begeleider/... of bij jezelf stil te staan bij die heen en weer gaande beweging van in het verdriet en de pijn zijn naar weer mogelijkheden zien. Is dat wat je wilt zeggen op dat moment helpend? Of trek of duw je jezelf of iemand ongewenst/onbewust in de richting van vooruit kijken? Of kun je op dat moment ook stil staan bij de pijn en het verdriet van jouzelf of die ander? Ook als het ongemakkelijk is?
Comments