Duaal Proces Model
Stroebe en Schut, 1999
Stroebe en Schut ontwikkelden het Duale Proces Model dat past bij de hedendaagse visie omtrent rouw. Het gaat uit van een heen en weer gaande beweging tussen herstelgericht en verliesgericht doorleven.
Na een verlies kun je er soms hélemaal niet aan willen dat het verlies heeft plaats gevonden en dan kan het helpend zijn om afleiding te zoeken. Je gaat dan van alles ondernemen om te zorgen dat het leven zoveel mogelijk "gewoon" doorgaat. Hier hoort ook het zoeken naar hulpmiddelen en mogelijkheden bij.
Daarnaast zal je ook momenten (moeten) vinden dat je wel stilstaat bij het verlies en de pijn en het verdriet hiervan toelaat. Dat je beseft dat het verlies blijft bestaan.
Het is per persoon verschillend of er meer nadruk ligt op herstelgericht doorgaan of dat iemand meer verliesgericht doorgaat.
Het is van belang dat beiden aan bod komen.
Een mooie metafoor hierbij is een roeiboot met de peddels herstel en verlies.
Als je alleen met de herstelgerichte peddel roeit, ga je alleen maar linksom. En roei je alleen met de verliesgerichte peddel, dan ga je continu rechtsom.
Gebruik je beide afwisselend en soms zelfs gelijk dan kun je meer of minder slingerend vooruit. Het kan je op plekken brengen die je zonder verlies wellicht nooit gezien zou hebben.
Je kunt je voorstellen dat dit peddelen energie kost: rouwen kost ook energie.
Maak daar dus ook tijd en ruimte voor op een bij jou passende manier.
Weet je even niet hoe?
Ik kan je op weg helpen daarbij.
Rouwcurve Kübler Ross
Wil je weten waarom ik nou nét niet iets vertel over de fasen woede, ontkenning, onderhandelen, neerslachtigheid en aanvaarding?
Lees dan hier verder!
Eén van de eerste en meest bekende rouwmodellen komt van psychiater Elisabeth Kübler-Ross. Een model volgens 5 opeenvolgende stadia van rouwverwerking:
-
woede;
-
ontkenning;
-
onderhandelen;
-
neerslachtigheid;
-
aanvaarding.
Het is een fijn model dat veel mensen houvast biedt. Echter; er is ook kritiek op.
De fasen verlopen niet altijd in deze volgorde en kunnen bovendien meerdere keren doorgemaakt worden. Mensen kunnen onterecht gewezen worden op fasen die ze zouden door moeten lopen, dat is niet het geval. Niet iedereen wordt woedend of gaat in de ontkenning. Iedereen heeft zijn eigen unieke proces.
Dit model heeft ook het risico in zich dat iemand denkt toe te moeten werken naar een eindpunt. Ook ik werkte toe naar dat ultieme eindpunt.
Dat kwam maar niet.... en niet.... en niet.......
Lang heb ik vertwijfeld gedacht waarom ik toch maar niet tot aanvaarding kwam.
Als er in mijn leven weer eens iets gebeurde, waarbij mijn gehoorverlies dat moment of die situatie verpestte, dan werd ik overweldigd door gevoelens van verdriet en boosheid en kwam daarbovenop de boosheid en wanhoop wanneer alles nu eens voorbij was. Mijn omgeving, en ik zelf óók, vroeg daar ook letterlijk naar: ”heb je het nou nog niet geaccepteerd?”. Ik dacht dat ik iets niet goed deed.
Precies dat is iets wat ik vaker terug hoor bij cliënten die te maken hebben met Levend Verlies. Het luchtte hen op te weten dat ze niet naar acceptatie toe hoeven te werken. De wetenschap dat als je 'weer eens' in de put zit, intens verdrietig bent en dat je dat ook mag zijn, is voor mij en de cliënten lichter te dragen dan het gevecht het te moeten accepteren.
Naast eerstgenoemd Duaal Proces Model kan het takenmodel van Worden ook ondersteunend zijn.
Rouwtaken van Worden
Rouwtaken van William Worden - TEAR model of Grief
Rouwtaak 1: Besef van het verlies, realiseren wat er gebeurd is
Rouwtaak 2: Ervaren en omgaan met gevoelens die bij het verlies horen
Rouwtaak 3: Aanpassen aan een omgeving zonder de overledene/datgene
Rouwtaak 4: Investeren in nieuwe relaties/mogelijkheden
​
Deze taken kunnen opeenvolgend lopen, maar ook door elkaar heen en herhalend.
Er is dus geen sprake van een afgerond geheeld zoals in de vroegere fasemodellen werd gesteld.
